Reactief onderhoud leidt tot hoogste ongevallencijfers

De voorbije maanden is onze industrie opgeschrikt door twee zware ongevallen waarbij vier onderhoudscollega’s om het leven kwamen.

Trefwoorden: #BEMAS, #maintenance, #onderhoud, #ongevallencijfers, #revisie, #shutdown, #Wim Van Cauwenberghe

Lees verder

Columns

ENGINEERINGNET.BE - Hoewel ongetwijfeld geen enkele van de betrokkenen moedwillig een vergissing heeft begaan, heeft een ongelukkige samenloop van omstandigheden, gedragingen en beslissingen, er toch voor gezorgd dat er zich in beide gevallen een ongeval met de gekende ernstige gevolgen heeft voorgedaan. Deze twee betreurenswaardige incidenten bevestigen opnieuw hoe gevaarlijk onderhoudswerkzaamheden in sommige omstandigheden kunnen zijn.

Behalve de risico's die verband houden met de werkomgeving, brengen onderhoudswerkzaamheden immers een aantal specifieke risico's met zich mee. Het gaat vaak zowel om ongebruikelijke en niet-routinematige werkzaamheden, uitgevoerd in buitengewone omstandigheden en in de buurt van potentieel gevaarlijke machines en installaties met bewegende onderdelen, hitte, explosieve stoffen, enzovoort.

Automatisering heeft in bedrijven in vele gevallen de kans op menselijke fouten in de productieomgeving naar beneden gehaald en daarmee ook het aantal arbeidsongevallen. Automatisatie is in de onderhoudswereld vooralsnog veel minder vanzelfsprekend: er is bijna altijd een direct ingrijpen vereist van een mens op een machine of installatie. Deze moeten ook vaak opengemaakt of gedemonteerd worden, en ook dit proces verhoogt de kans op menselijke fouten en daardoor ook het risico op ongelukken.

Cijfers over veilig onderhoud
Statistieken leren ons dat in Europa tussen 15% en 20% van alle ongevallen gelinkt kan worden aan onderhoudswerkzaamheden. Dat is het geval voor 10% tot 15% van alle dodelijke arbeidsongevallen. Hiermee staat onderhoud (reparatie, instellen en afstellen) op de vierde plaats in de top 10 van werkprocessen met het hoogste aantal dodelijke ongevallen (cijfers voor 2003-2005).

Recenter onderzoek van BEMAS uit 2010 toonde aan dat onderhoudstechnici een 2,5 keer hogere kans hebben op een arbeidsongeval dan de andere collega’s in een bedrijf. De ernst van deze letsels is gemiddeld twee maal hoger.

Ook het ‘Bureau of Labor Statistics’ in de Verenigde Staten heeft zeer gedetailleerde statistieken. Deze tonen aan dat onderhoudstechnici bijvoorbeeld een 6 keer hogere kans op een dodelijk ongeval hebben dan brandweerlui.

Shutdowns & revisies
Het spreekt voor zich dat al deze potentiële risico’s samenkomen tijdens grote shutdowns en revisies. Er werken op deze momenten zeer veel mensen op hetzelfde moment op dezelfde plaats onder tijdsdruk. De kans dat iets fout loopt met ernstige gevolgen is bijgevolg nog hoger dan bij regulier onderhoud.

Het vaststellen van al deze gevaren en risico’s is één zaak, een adequaat antwoord hierop vinden is iets anders. Elk bedrijf heeft zijn specifieke omstandigheden en moet dus voor zichzelf uitmaken wat de meest veilige praktijken zijn. Uiteraard wordt hier ook door alle betrokkenen constant zeer veel aandacht aan besteed. Toch wil ik hier nog enkele interessante inzichten meegeven.

Het eerder vermelde BEMAS-onderzoek toonde onder andere het verband aan tussen de ongevallencijfers van de onderhoudstechnici en het type onderhoud dat er wordt gepleegd.

Onderhoudstechnici in bedrijven waar meer dan 75% reactief onderhoud gebeurt (herstellen van pannes) hebben een twaalf keer hoger risico op een arbeidsongeval met werkverlet dan collega’s in een bedrijf waar minder dan 25% reactief onderhoud gebeurt. In het laatste geval werken de onderhoudstechnici zelfs dubbel zo veilig als het gemiddelde van het bedrijf.

Als onderhoudsverantwoordelijke streven we er continue naar om meer preventief onderhoud te kunnen doen. Deze cijfers tonen aan dat de veiligheidsverantwoordelijke een goede bondgenoot zou moeten zijn om deze aanpak te promoten.


Maintenance Evangelist Wim Vancauwenberghe is directeur van Bemas, de Belgian Maintenance Association.